Οι πολίτες δείχνουν το δρόμο στους πολιτικούς…

ΣΕ αλλαγή των αγοραστικών συνηθειών του έχει οδηγηθεί σχεδόν το σύνολο των καταναλωτών στην Ελλάδα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την τελευταία έρευνα της Nielsen για την καταναλωτική εμπιστοσύνη.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ, σύμφωνα με την έρευνα η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων καταναλωτών (77%) έχει μειώσει τα χρήματα που δαπανά για τη διασκέδαση εκτός σπιτιού και για την αγορά ρούχων (73%), ενώ ένα πολύ υψηλό ποσοστό (66%) έχει στραφεί σε φθηνότερα καταναλωτικά προϊόντα προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με την περιορισμένη αγοραστική του δύναμη. Σημαντικό ποσοστό (58%) έχει μειώσει την παραγγελία φαγητού απέξω, όπως επίσης και τις ολιγοήμερες αποδράσεις στην εξοχή (55%). Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι Ελληνες που μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούσαν το αυτοκίνητό τους για να διανύσουν ακόμη και πολύ μικρές αποστάσεις, τώρα σχεδόν οι μισοί (48%) δήλωσαν ότι το χρησιμοποιούν λιγότερο συχνά. Με τα χρήματα που εξοικονομούν τα ελληνικά νοικοκυριά προσπαθούν κατά κύριο λόγο να αποπληρώσουν δάνεια, πιστωτικές κάρτες και άλλα χρέη (39%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε. Ε. είναι μόλις 23%.
Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ανησυχία των Ελλήνων καταναλωτών είναι για την εργασιακή ασφάλεια (43%) και την οικονομία (39%), στοιχείο στο οποίο αποτυπώνεται το κλίμα ανασφάλειας και προβληματισμού που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία. Άλλωστε, η Ελλάδα με τον δείκτη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης να βρίσκεται στις 45 μονάδες καταλαμβάνει μία από τις τέσσερις τελευταίες θέσεις στην παγκόσμια έρευνα της Nielsen. Στην τελευταία θέση βρίσκεται η Πορτογαλία (39 μονάδες), στην προτελευταία η Ουγγαρία (41 μονάδες), ενώ ακριβώς πάνω από την Ελλάδα κατατάσσεται η Ρουμανία (46 μονάδες).
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ της Nielsen μπορούν ασφαλώς να μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι ο ελληνικός λαός στον ιδιωτικό του βίο αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη σύνεση το οικονομικό πρόβλημα που του προέκυψε. Αρνείται ωστόσο σε ένα μεγάλο ποσοστό, να αποδεχτεί ανάλογη αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους εκ μέρους των πολιτικών του. Πως εξηγείται αυτή η αντίφαση; Στη διαχείριση των ιδιωτικών του οικονομικών ο πολίτης γνωρίζει ότι η μείωση κάθε περιττής δαπάνης είναι η μοναδική λύση για την εξυγίανση… Λύση που δεν επιδέχεται ιδεολογισμούς: το να μειώσεις τα έξοδα σου στο ύψος των εσόδων σου δεν είναι «δεξιό» κι «αριστερό», ούτε «φιλελεύθερο» ή «σοσιαλιστικό», αλλά μονόδρομος… Το ίδιο ισχύει και για τα δημόσια οικονομικά, αν το κράτος είναι πνιγμένο στα χρέη… Απλώς πριν γίνει καθολικά αποδεκτή αυτή η απλή αλήθεια, παρεμβαίνουν ιδεολογικοί μηχανισμοί και θολώνουν τα πράγματα… Τα υπόλοιπα τα ξέρουμε γιατί τα ζούμε καθημερινά…

Ούτε η χούντα δεν τόλμησε….

ΤΟ ΠΡΩΤΟ πράγμα που εξήγγειλε η χούντα των συνταγματαρχών μόλις βολεύτηκε στην εξουσία ήταν η κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων…Έμεινε επτά χρόνια στα πράγματα, αλλά η εξαγγελία της παρέμεινε εξαγγελία…Αυτό, πιθανότατα, αρκεί για να εξηγήσει το γιατί στις μέρες μας γίνεται τόση κουβέντα για το αν πρέπει ή όχι να μειωθεί ο δημόσιος τομέας…Γιατί, απολύσεις εργαζομένων στο δημόσιο ούτε η χούντα δεν διανοήθηκε να κάνει! Για να τις επικαλείται τώρα μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση ως αναγκαιότητα για να βγούμε από την κρίση, σκέψου λέει ο μέσος πολίτης, με τι χούντα έχουμε μπλέξει!...Πόσο μάλλον, που η δημοκρατική μας ευαισθησία εμφανίζεται διαρκώς προκαλούμενη από τις υποδείξεις της τρόικας…
ΒΕΒΑΙΩΣ, τη συζήτηση περί του «υπερτροφικού δημοσίου» δεν την πρωτοεισήγαγε στον δημόσιο διάλογο η τρόικα…Τη συζητούσαμε οι έλληνες από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90 όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε δημοσιοποιήσει επισήμως από την πρώτη μέρα που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, την πρόθεση της να μειώσει τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων προσλαμβάνοντας μόνον έναν για κάθε δύο συνταξιοδοτούμενους…Από τότε επίσης, ο αφορισμός κάθε έλληνα που συναντούσε την αδιαφορία μόλις στεκόταν στο γκισέ μιας δημόσιας υπηρεσίας ήταν ο ίδιος: «μωρέ κατάργησέ τους τη μονιμότητα, να σου πω εγώ πως φτιάχνει το ελληνικό δημόσιο»!...
ΟΛ’ ΑΥΤΑ σημαίνουν ότι και η εξαγγελία της χούντας για κατάργηση της μονιμότητας και η εξαγγελία του κ. Μητσοτάκη και της τότε κυβέρνησης της Ν.Δ. για μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων δεν στερούνταν λαϊκού ερείσματος…Υπήρχε πάντα ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που εξεδήλωνε με ευθύτητα και δημοσίως τα συναισθήματά του απέναντι στο υπερτροφικό και εφ’ όρου ζωής βολεμένο δημόσιο…Υπήρχε όμως κι ένα συνεχώς ογκούμενο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που ήταν έτοιμο ν’ αντιδράσει και να «τιμωρήσει» τους πολιτικούς που θα τολμούσαν να τα βάλουν μαζί του…Όχι αν «άνοιγαν» το ζήτημα της μονιμότητας ή της μείωσης του δημόσιου τομέα με απολύσεις…Ούτε καν αν έθεταν σε αμφισβήτηση «δικαιώματά τους», όπως η μετάταξη τους από μια δουλειά του δημοσίου σε μια άλλη με την ίδια εξασφάλιση: αυτή της μονιμότητας…
Ο ΦΟΒΟΣ αυτής της αντίδρασης και την πιθανής «τιμωρίας» των πολιτικών που θα τολμούσαν να αγγίξουν το δημόσιο ήταν καταλυτικός για την διαμόρφωση της σχέσης τους…Ανασφαλείς καθώς είναι απέναντι στο ενδεχόμενο μιας πολιτικής ήττας οι πολιτικοί κατέστησαν όμηροι του «τέρατος» που οι ίδιοι δημιούργησαν…Έτσι, από το να τολμήσουν να θίξουν τα «κακώς κείμενα» πέρασαν στο αντίθετο άκρο: προτίμησαν να είναι αρεστοί σ’ αυτούς που θεωρούσαν ότι «κρατούν στο χέρι τους» το πολιτικό τους παρόν και μέλλον και συναίνεσαν σε κάθε μορφή διεκδίκησης…Τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής τα «μετράμε» εδώ κι ένα χρόνο σε δισεκατομμύρια: δανειοδοτήσεις συνδικαλιστικών σωματείων όπως η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ για να τους κάνουν τη ζωή ακόμη πιο δύσκολη…Επιδόματα «έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία»…Επιδόματα «ζεστάματος μηχανής» και πάει λέγοντας…
ΔΕΝ είναι μόνον αυτά που οδήγησαν τη χώρα στη σημερινή της οικονομική κατάσταση…Είναι όμως κι αυτά…Ωστόσο, ακόμη κι αν συμμετέχουν λιγότερο από άλλες αιτίες στη διαμόρφωση της τραγικής εικόνας της ελληνικής οικονομίας, δεν είναι ζητήματα που αναφέρονται μόνο στην οικονομία…Είναι ζητήματα που συνθέτουν την εικόνα του «ελληνικού παράδοξου»…Είναι η επιτομή του παραλογισμού που χαρακτηρίζει αυτή τη χώρα…Η ιστορία του λεγόμενου «πελατειακού κράτους», το οποίο όλοι μας καταγγέλλουμε ακόμη κι οι ευεργετηθέντες απ’ αυτό, δημόσιοι υπάλληλοι…Θάπρεπε λοιπόν, να δούμε το ζήτημα ακόμη κι αν δεν υπήρχαν οικονομικοί λόγοι…Θάπρεπε να μιλήσουμε για την ανισότητα που παράγει η σχέση του ελληνικού δημοσίου με τους υπαλλήλους του, συγκρινόμενη με τη σχέση του ιδιώτη εργοδότη με τους δικούς του εργαζόμενους…Θάπρεπε να μιλήσουμε για τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σ’ εκείνον που δεν μπορεί ποτέ ν’ απολυθεί και σε εκείνον που ένα πρωί μένει άνεργος!...Θάπρεπε να μιλήσουμε για τις μισθολογικές διαφορές…Για τις παρενέργειες που παράγει η μονιμότητα: αδιαφορία, απειθαρχία, ωχαδερφισμός…Θάπρεπε να μιλήσουμε για την παραγωγικότητα του ελληνικού δημοσίου…Για τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων που περισσεύουν…Ολ’ αυτά συνυπάρχουν με το οικονομικό ζήτημα κι είναι εξίσου σημαντικά…Τόσο που θα οφείλαμε να τα συζητήσουμε ακόμη κι αν περίσσευαν χρήματα για επιδόματα «έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία»…

Ποιος δεν πιστεύει στα «θαύματα;»

ΟΤΑΝ, στην προεκλογική περίοδο του 2009 ο Γιώργος Παπανδρέου διαβεβαίωνε ότι «λεφτά υπάρχουν», οι ερωτήσεις των δημοσιογράφων σε όλα τα προεκλογικά ντιμπέϊτ ήταν αφόρητα μονότονες και προς την αντίθετη κατεύθυνση: «υπάρχουν λεφτά;»
Η αμφισβήτηση της διαβεβαίωσης Παπανδρέου μέσω των επαναλαμβανόμενων δημοσιογραφικών ερωτήσεων δεν έπεισε το μεγαλύτερο τμήμα του εκλογικού σώματος που απεδέχθη ασθμένως τη σιγουριά του σημερινού πρωθυπουργού κι έκτοτε μονότονα δηλώνει εξαπατημένος…
ΓΙΑΤΙ τα θυμήθηκα ξαφνικά ολ’ αυτά; Γιατί, ήρθαν προχθές οι «τεκμηριωμένες» (όπως από τον εμπνευστή τους χαρακτηρίστηκαν) προτάσεις του Αντώνη Σαμαρά για να δημιουργήσουν νέα ελπίδα στον μοιρολατρικά βιώνοντα το «τέλος» ελληνικό λαό…Τι είπε ο πρόεδρος της Ν.Δ.; Ότι λεφτά θα μπορούσαν να υπάρξουν, αν δεν γινόταν αυτά που ο κ. Παπανδρέου κάνει, αλλά εκείνα που ο ίδιος ο κ. Σαμαράς προτείνει…Και αυτά που προτείνει δεν είναι τίποτα άλλο από μια σειρά μέτρων που αντί να τ’ ακούει κανείς και να πέφτει σε μελαγχολία (όπως συμβαίνει σήμερα με τα μέτρα της κυβέρνησης), τ’ ακούει και «ανοίγει η καρδιά του»…«Αγχολυτικές» κυρίως για την αγορά οι προτάσεις Σαμαρά…Αλλά και για την υπόλοιπη κοινωνία που ακόμη κι αν δεν βλέπει στο κάδρο των ανακοινώσεων Σαμαρά το δικό της συμφέρον, υποδέχεται με καλή διάθεση την προσφερόμενη ελπίδα…
ΕΙΝΑΙ γεγονός ότι, πριν οι opinion makers που φιλοξένησαν τα media από το μεσημέρι της Παρασκευής και μετά, αρχίσουν να ερμηνεύουν τις δηλώσεις Σαμαρά και να περνούν από ψιλό κόσκινο τα μέτρα του «Ζάππειο 2», η κοινή γνώμη (παρά τη γενικευμένη της δυσπιστία προς τους εκπροσώπους του πολιτικού συστήματος) εισέπραττε με θετικό τρόπο τις εξαγγελίες του προέδρου της Ν.Δ. Προφανώς, είχαμε όλοι τόση ανάγκη να αισθανθούμε και πάλι την «ελπίδα» που τ’ αντανακλαστικά μας υποδέχτηκαν χωρίς αντιδράσεις τις «προτάσεις – ανάσα» για την έξοδο από την κρίση…Ακόμη κι όταν οι αναλυτές πήραν τον λόγο κι άρχισαν να περνούν από φύλλο και φτερό τις εξαγγελίες Σαμαρά, εκείνο που μας έμεινε ήταν η αποφασιστικότητα του προέδρου της Ν.Δ. για μια διαφορετική διαχείριση της κρίσης…Ποιο είναι συνήθως το φόλλοου απ ενός συναισθηματικού λαού σ’ αυτή την αντίδραση; «Γιατί να μη δοκιμάσουμε και το Ζάππειο 2;». Αφού το μνημόνιο απεδείχθη ανεπαρκές κι ο θάνατος της ελληνικής οικονομίας προαναγγέλλεται ως σχεδόν βέβαιος, γιατί να μη καταφύγουμε σε οποιαδήποτε άλλη προσφερόμενη λύση; Ενδεχομένως και παρά τις αντιδράσεις των ειδικών…
ΟΙ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΕΙΣ είναι ίσως οι πλέον αρμόδιοι να μιλήσουν για τις αντιδράσεις της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στις «θεραπείες» που της προτείνονται για την έξοδο από την οικονομική κρίση…Με την ίδια λογική που οι οικονομικοί επιστήμονες επιμένουν πως η μόνη λύση για την εξυγίανση της οικονομίας μας, είναι η άμεση μείωση των κρατικών δαπανών που παράγουν διαχρονικά τα ελλείμματα, οι γιατροί επιμένουν πως μόνο η επιστήμη διαθέτει λύσεις για την αντιμετώπιση του καρκίνου…Αυτό όμως δεν εμποδίζει τον ασθενή ν’ αναζητάει λύσεις και στην Παναγία της Τήνου και στο νερό του Καματερού και στον σκορπιό της Κούβας…Οτιδήποτε μπορεί να δώσει ελπίδα το προσεγγίζει με την υπερευαισθησία που τον χαρακτηρίζει την πλέον κρίσιμη περίοδο της ζωής του…Έχει ανάγκη την ελπίδα και δεν προτίθεται να απεμπολήσει «ελαφρά τη καρδία» κάθε προσφερόμενη ευκαιρία για ελπίδα…
ΑΥΤΗ η ελπίδα, για να γυρίσουμε στην πολιτική επικαιρότητα είναι που ανανεώνει κάθε φορά την εμπιστοσύνη μας στο (κατά γενική ομολογία) απαξιωμένο πολιτικό μας σύστημα…Εκεί που είσαι απογοητευμένος απ’ όλους, βγαίνει καταχειροκροτούμενος ο κ. Σαμαράς και γεμάτος αυτοπεποίθηση και σιγουριά σου λέει «υπάρχει λύση που δεν μελαγχολεί»…Οι περισσότεροι από εκείνους που είδανε την ελπίδα στις εξαγγελίες Σαμαρά είναι προφανές ότι διατηρούν τις αμφιβολίες τους για την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής τους…Πλην όμως, όπως οι καρκινοπαθείς, δεν μπορούν να αρνηθούν σε κανέναν αυτή την περίοδο να τους προσφέρει ελπίδα…Αυτή η ελπίδα με τη σειρά της, θα βοηθήσει το αναξιόπιστο πολιτικό μας σύστημα να διατηρήσει την ισχύ του, με τον ίδιο τρόπο που κι η εκκλησία παρά την διάψευση των ελπίδων των καρκινοπαθών, στη συνείδηση των πιστών διατηρεί άσβεστη την ελπίδα τους, στα «θαύματα»….

Parlez vous… francais?

ΔΕΝ ΞΕΡΩ τι άποψη έχει ο κόσμος για τους Έλληνες πολιτικούς, αλλά, αν συμμερίζεται την έκπληξη εκείνων που «έπεσαν από τα σύννεφα» για τα … γαλλικά με τα οποία ο κ. Μεϊμαράκης «στόλισε» τον κ. Κοραντή, τότε μάλλον ζει σε γυάλα… Τουτέστιν «εκτός πραγματικότητος»…
ΗΓΕΡΘΗ ως γνωστόν, μείζον ζήτημα για τη φρασεολογία που χρησιμοποίησε ο πρώην υπουργός Άμυνας… «Γλώσσα του λιμανιού» είπαν κάποιοι… Διάλογοι «ακατάλληλοι για ανηλίκους» είπαν κάποιοι άλλοι… «Ντροπή» κάποιοι τρίτοι, «αίσχος» κάποιοι τέταρτοι και δεν συμμαζεύεται… Αναρωτιέσαι τελικά: όλοι αυτοί που εκφράζουν την έκπληξη τους για τον τρόπο με τον οποίο μίλησε ο κ. Μεϊμαράκης τι υπέθεταν μέχρι να τον δουν πρωταγωνιστή του τελευταίου επεισοδίου; Ότι άκουγε … γαλλικά και κοκκίνιζε;
ΟΧΙ βέβαια… Ο βουλευτής, ο υπουργός, ο πολιτικός γενικότερα είναι κι αυτός φορεύς του τρέχοντος πολιτισμού μας… Συμπεριφέρεται όπως εμείς, εκφράζεται όπως εμείς κι όταν δεν το κάνει προσποιείται… Δεν είναι ο πραγματικός του εαυτός αυτός που εκτίθεται, αλλά ο πολιτευόμενος…
ΚΑΛΑ ως εδώ, θα πείτε… Αλλά, δεν οφείλει ο πολιτικός να προφυλάσσει τον θεσμικό του ρόλο από την φυσική του συμπεριφορά; Πράγματι, εδώ ξεκινούν τα δύσκολα… Τα «μπροστάντζας», τα «νονός», οι κάθε είδους χαρακτηρισμοί που μπορούν να φτάνουν ως τα «γαλλικά» με τα οποία ο κ. Μεϊμαράκης «στόλισε» τον κ. Κοραντή δεν είναι δυνατόν να συνιστούν στοιχείο του πολιτικού διαλόγου… Ακόμη κι αν οι πολίτες δεχθούμε ότι οι πολιτικοί είναι σαν κι εμάς, εκείνοι οφείλουν να δημιουργήσουν πρότυπα συμπεριφοράς… Όχι, να αντιγράφουν τον δικό μας κακό εαυτό, με άλλοθι το ότι είναι σάρξ εκ της σαρκός της ελληνικής κοινωνίας… Κι αυτό δυστυχώς, στις μέρες μας είναι πλέον ο κανόνας… Ο καθένας δικαιολογεί τα «φάλτσα» του επικαλούμενος το παράδειγμα κάποιου άλλου… Τα «παραδείγματα προς αποφυγήν» διαμορφώνουν πλέον το νέο αξιακό μας πλαίσιο… Με τα «προς μίμησιν» κανείς δεν ασχολείται…
ΔΙΑΒΑΣΑ κάπου, ότι, η πρόσφατη συμπεριφορά του κ. Μεϊμαράκη θα μπορούσε να δικαιολογηθεί ως ανθρώπινη… Όχι στο σκέλος του «εκφράζεσθαι», αλλά στο σκέλος του «βγαίνω από τα ρούχα μου»… Πράγματι, «ο κ. Μεϊμαράκης δεν έχει απωλέσει την ικανότητά του να αντιδρά σαν κανονικός άνθρωπος» όπως έγραψε σε ένα άρθρο του ο Α. Πετρουλάκης… Και οι κανονικοί άνθρωποι δεν ανταλλάσουν καλημέρες με αυτούς που τους αποκαλούν διεφθαρμένους. Ένας αθώος (εμείς ασφαλώς δεν έχουμε καμιά γνώση ούτε για τους αθώους ούτε για τους ενόχους αυτής της ιστορίας), αν συκοφαντηθεί με βαριές κατηγορίες, αντιδρά βίαια και όχι σύμφωνα με το εγχειρίδιο του Ζαμπούνη. Η εικόνα πολιτικών που δημοσίως αλληλοκατηγορούνται για βαρύτατες ποινικές παραβάσεις και ιδιωτικώς συμπεριφέρονται με όλους τους κανόνες των δημοσίων σχέσεων είναι που προκαλεί την πραγματική αποστροφή και οργή στους πολίτες για το πολιτικό θέατρο που συχνά παρακολουθούν, και όχι τα λίγα βρισίδια στους διαδρόμους της Βουλής. Την ύβρη στην περίπτωση αυτήν τη διέπραξε ο κ. Κοραντής». Και ο κ. Μεϊμαράκης βεβαίως, γιατί θυμήθηκε ότι ο κ. Καρατζαφέρης είναι «νονός» μόλις κινδύνεψε να βρεθεί κατηγορούμενος… Κι αυτή η ύβρις δεν είναι κατακριτέα γιατί προέρχεται από πολιτικούς και απευθύνεται σε πολιτικούς, αλλά γιατί είναι ύβρις προς την ίδια την πολιτική.

Γιατί γκρινιάζουν οι έμποροι;

Ο ΕΝΑΣ μετά τον άλλον οι πρόεδροι των Εμπορικών Συλλόγων της Θεσσαλίας παρήλασαν την εβδομάδα που μας πέρασε από τα δελτία ειδήσεων των τοπικών καναλιών για να ανακοινώσουν τον τραγικό απολογισμό της κίνησης στην αγορά κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου: 15% κάτω σε σχέση με πέρυσι είπε ο ένας, 35% κάτω ο δεύτερος, 40% κάτω ο τρίτος κι ο τέταρτος …Και συμφώνησαν όλοι: το φαινόμενο δεν είναι συγκυριακό… Η αγορά έχει διαμορφώσει φθίνουσα πορεία και τα λουκέτα που ήδη καταγράφονται είναι ο πλέον αξιόπιστος δείκτης για τις μαύρες μέρες που περνάει…
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ είναι, αν αυτό είναι καλό ή κακό…Υπάρχει περίπτωση, θα διερωτηθεί κάποιος, να είναι καλό το γεγονός ότι καθημερινά κλείνουν καταστήματα; Ή μήπως, είναι αισιόδοξο μήνυμα το ότι οι άνθρωποι που ως τώρα ζούσαν καλά ή έβγαζαν ένα μεροκάματο, περνούν στην ανεργία; Προφανώς και δεν μπορεί να σκέφτεται κανείς έτσι… Αλλά, είναι χρήσιμο αντί για μοιρολόγια, να αναπτυχθεί ένας γόνιμος προβληματισμός ως προς το εαν τα «λουκέτα» είναι σύμπτωμα μόνον της κρίσης ή και του «στρεβλού» τρόπου με τον οποίο αναπτύχθηκε η αγορά στη χώρα μας…
ΚΑΤ’ ΑΡΧΗΝ, οφείλουμε όλοι να παραδεχτούμε ότι η πτώση της αγοραστικής κίνησης κατά 15%, 30%, ή 40% είναι μεν αρνητικό σημάδι για την πορεία της αγοράς, αλλά μπορεί να είναι και θετικό σημάδι σε ότι αφορά την καταναλωτική συμπεριφορά των Ελλήνων: γιατί, για να μη μειωθεί φέτος η κίνηση στην αγορά θα έπρεπε όλοι μας να ψωνίζουμε όπως πέρυσι και πρόπερσι…Αλόγιστα, χωρίς προγραμματισμό, χωρίς ιεράρχηση των αναγκών μας και βεβαίως χωρίς μετρητά: με πιστωτικές κάρτες και πάσης φύσεως δανεικά…
Η ΠΤΩΣΗ της αγοραστικής κίνησης συνεπώς, μπορεί πράγματι να σημαίνει ότι ο κόσμος δεν έχει λεφτά, όπως εύκολα συμπεραίνει ο εμπορικός κόσμος… Αλλά, μπορεί κάλλιστα να σημαίνει και ότι ο καταναλωτής πλέον σκέφτεται πριν ψωνίσει: και πόσο απαραίτητο του είναι το «αντικείμενο του πόθου του» και κατά πόσο του επιτρέπει το πορτοφόλι του να ενδώσει στην επιθυμία του… Κι αυτό είναι καλό, ασχέτως αν «τιμωρεί» την αγορά… Γιατί, αν παραδεχτούμε ότι ένα σημαντικό ποσό που ξοδεύαμε ως πρόπερσι για να ψωνίσουμε προέρχονταν από το λεγόμενο «πλαστικό χρήμα», είναι λογικό να λείψει αυτό από την αγορά από την ώρα που καταλάβαμε πόσο κακό είναι να ψωνίζεις με δανεικά… Και το 30- 40% είναι μια λογική «διόρθωση»…
ΕΝΑΣ ΤΕΤΟΙΟΣ προβληματισμός μοιραία θα οδηγούσε στο επόμενο ερώτημα: δηλαδή, πρέπει να μάθει η αγορά του λοιπού να επιβιώνει, απευθυνόμενη σε συνετούς καταναλωτές; Νομίζω ναι… Γιατί, το σοκ της κρίσης μάς ανάγκασε να συνετισθούμε ακόμη κι αν δεν το θέλαμε… Ακόμη κι αν έχουμε λεφτά, ακόμη κι αν δεν μειώθηκε το εισόδημά μας, η άνεση που μας διέκρινε στην αγορά πέρασε στην ιστορία: παίρναμε για πλάκα το διακοποδάνειο για να περάσουμε το Πάσχα στη Βιέννη… Αγοράζαμε όποιο πουκάμισο μας έκανε κλικ στη βιτρίνα και δεν είχαμε μετά χώρο στη ντουλάπα να το βάλουμε… Και τρώγαμε (τρώμε ακόμα) ντελίβερι ασχέτως του αν υπήρχε έτοιμο φαγητό στην κατσαρόλα…
ΕΝΤΑΞΕΙ, δεν τα έκαναν όλοι αυτά… Αλλά δυστυχώς, ελάχιστοι ήταν αυτοί που ζούσαν στο επίπεδο που τους επέτρεπε το εισόδημά τους… Οι περισσότεροι το υπερέβαιναν… Κι αυτό ήταν που βοηθούσε μια υπετροφική αγορά να επιβιώνει… Στη Λάρισα πχ μέσα σε είκοσι χρόνια ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 30% κι η αγορά κατά 400%!.. Ήταν φυσιολογικό αυτό; Όχι βέβαια… Ήταν φυσιολογικό σε έναν βαθμό εξ αιτίας της ανόδου του βιοτικού επιπέδου, αλλά όχι τόσο που να εξηγεί αυτή την πληθωριστική τάση… Η καταναλωτική μέθη που ζήσαμε με δανεικά, έφερε αυτή την έκρηξη! Κι ο large χαρακτήρας μας που ξόρκιζε την εποχή της μεγάλης φτώχειας με κάθε λογής υπερβολές και σπατάλες… Καινούριο αυτοκίνητο… Πρώτο τραπέζι πίστα στα μπουζούκια…Συχνά ταξίδια στο εξωτερικό…Αστακομακαρονάδα…
Η ΚΡΙΣΗ φαίνεται πως μας έβαλε μυαλό… Όχι γιατί περιορίζει το εισόδημα μας, αλλά γιατί μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε τη συμπεριφορά μας απέναντι στη ζωή… Μπορεί να θίγει την αγορά αλλά λειτουργεί ήδη σαν την καταιγίδα που «ταράζει» μεν την ηρεμία μας, πλην όμως, όταν «κοπάσει» καθαρίζει την ατμόσφαιρα από τη θολούρα της ρύπανσης…