Ο κλασικός νόμος της προσφοράς και της ζήτησης…

ΠΡΟ διετίας, όταν η κρίση άρχισε να αντιμετωπίζεται με μειώσεις μισθών, ένας φίλος μου με κάλεσε στο σπίτι του, πρωί Κυριακής, για να μοιραστεί μαζί μου το πρόβλημα του… Τη στιγμή που άρχισε να μου εξιστορεί το πώς ξαφνικά του μείωσαν το μισθό στα 800 ευρώ, χτύπησε το κουδούνι της εξώπορτας: «μισό λεπτό» μου είπε «ήρθαν οι καφέδες μας»… Έμεινα άναυδος: «μα καλά παραγγέλλεις καφέ έξω; Δεν μπορείς να φτιάξεις εδώ;», «Έχουμε συνηθίσει τον καπουτσίνο με τη γυναίκα μου στη δουλειά» μου εξήγησε «και μας είναι δύσκολο να αλλάξουμε συνήθεια την Κυριακή»!

ΣΙΓΟΥΡΑ ο φίλος μου (που πιθανότατα αναγνωρίζει τον εαυτό του, τώρα που διαβάζει αυτό το κείμενο και θυμώνει) είναι η εξαίρεση… Πλην όμως, εκπροσωπεί μια μεγάλη κατηγορία συμπολιτών μας που, παρά την κρίση δεν έχουν αλλάξει οι συνήθειες… Αρκεί να δει κανείς πόσοι από τους νοσταλγούς της δραχμής περιμένουν κάθε μέρα στην ουρά διαφόρων «take away» για έναν εισαγόμενο καφέ, τον οποίο βεβαίως δεν θα βρίσκουν αν ικανοποιηθεί η επιθυμία τους να γυρίσουμε στη δραχμή… Αρκεί επίσης, να μετρήσει κανείς πόσα καταστήματα έτοιμου φαγητού (μαγειρευτού ή φαστ φουντ) λειτουργούν ακόμα στη Λάρισα…

ΑΠΟ τη μια λοιπόν,  το διαρκές παράπονο «γιατί δεν πέφτουν οι τιμές ενώ οι μισθοί μειώνονται;» κι από την άλλη, η μισή αγορά της Λάρισας να είναι καταστήματα «ντελίβερι», πως συμβιβάζεται αλήθεια; Υπάρχουν ακόμη τόσοι πολλοί συμπολίτες μας που αντέχουν να πληρώνουν το μπριάμ τέσσερα ευρώ στο ντελιβεράδικο ενώ στο σπίτι θα τους κοστίσει λιγότερο από ένα ευρώ; Προφανώς, υπάρχουν!.. Γι αυτό αντί να κλείσουν, πολλαπλασιάζονται (ακόμη και τώρα) τα take away είτε καφέ αφορούν, είτε πρόχειρο, είτε λιγότερο πρόχειρο φαγητό…

Η ΠΑΡΑΠΑΝΩ διαπίστωση είναι και μια απάντηση στο ερώτημα «γιατί δεν πέφτουν οι τιμές;». Γιατί, από εμάς εξαρτάται κυρίως να πιέσουμε το κόστος ζωής προς τα κάτω… Αναφέρομαι σε όσους δεν το έχουν κάνει ήδη, επειδή αδυνατούν να αλλάξουν συνήθειες… Η απλή λογική λέει ότι, το ερώτημα «γιατί δεν πέφτουν οι τιμές;» δεν έχει μία αλλά πολλές απαντήσεις… Εξαρτάται από τον καθένα από εμάς και από το τι θέλει να αγοράσει… Αν πχ θέλεις να αγοράσεις μεζονέτα έχουν πέσει κατά πολύ οι τιμές!.. Αν θέλεις να αγοράσεις «Πορσε Καγιέν» (για να θεωρείσαι «βέρος Λαρισαίος») μπορείς να βρεις με είκοσι χιλιάρικα σε άριστη κατάσταση!.. Αν θέλεις να νοικιάσεις ισόγειο κατάστημα στο κέντρο θα πληρώσεις νοίκι τρεις φορές λιγότερο από ότι θα πλήρωνες αν το νοίκιαζες πριν τρία χρόνια… Άρα, υπάρχουν τιμές που έπεσαν κατά πολύ… Γιατί; Απλούστατα γιατί δεν υπάρχει «ζήτηση»…

ΥΠΑΡΧΟΥΝ και τιμές που δεν πέφτουν παρά την εσωτερική υποτίμηση… Κι αυτές αφορούν είτε υπηρεσίες ή προϊόντα που αντέχουν (πόσο δηλαδή να μειωθεί η τιμή του καφέ όταν τις ηλιόλουστες μέρες δεν βρίσκεις τραπέζι να βολευτείς;) είτε τα είδη βασικής διατροφής… Εδώ όμως υπεισέρχεται η ευθύνη του καταναλωτή: η εύκολη λύση είναι να καταριέσαι και να καταγγέλλεις τα καρτέλ των σούπερ μάρκετ… Η δύσκολη είναι να αναζητήσεις το φθηνό στον μπακάλη της γειτονιάς… Όπου όμως, διαπιστώνεις ότι οι διαφορές με το πολυεθνικό σουπερ μάρκετ είναι ελάχιστες. Γιατί; Για πολλούς λόγους που έχουν να κάνουν με το ύψος της φορολογίας στην Ελλάδα ή στη χώρα όπου φορολογείται η εμπορική επιχείρηση, με τους έμμεσους φόρους, τα χαράτσια, το ύψος του ΦΠΑ που επιβαρύνει τα προϊόντα (23% στην Ελλάδα, μικρότερο αλλού), το κόστος του ρεύματος, το κόστος μεταφοράς των προϊόντων κλπ κλπ…

ΑΛΛΑ για την οικονομία της συζήτησης ας δεχτούμε ότι όποιος κάνει εμπόριο στην Ελλάδα κερδοσκοπεί… Ο καταναλωτής πως εννοεί τη δική του μάχη με τις τιμές; Του αρκεί να βγαίνει στα κανάλια και να καταγγέλλει την ακρίβεια; Του είναι δύσκολο αντί να καταγγέλλει την τιμή του καφέ να τον φτιάξει στο γραφείο; Θα του στοιχίσει πολύ λιγότερο ακόμη κι αν τον αγοράσει από το φθηνότερο take away!.. Καθημερινά τηλεφωνούν στα ραδιόφωνα πολίτες που διαμαρτύρονται για την αδυναμία τους να δώσουν χαρτζιλίκι στα παιδιά. Τόσο δύσκολο είναι να τους φτιάξουν ένα σάντουιτς από το σπίτι; 

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ δυστυχώς και η «μάχη κατά της ακρίβειας» δίνεται με όρους πολιτικής… Τουτέστιν: απλά καταγγέλλουμε τους κερδοσκόπους, όπως για το χρέος τους τοκογλύφους ή για τη διαφθορά τους διεφθαρμένους… Αν όμως αντί να ξοδεύουμε το χρόνο μας στις καταγγελίες και να περιμένουμε τη λύση άνωθεν,  δώσουμε τη δική μας (προσωπική, οικογενειακή) μάχη κατά της ακρίβειας, το αποτέλεσμα θα εξαρτάται μόνο από μας… Κι αν το κάνει ο καθένας από μας, η συμπεριφορά όλων μας θα «πιέσει» και την αγορά να προσαρμοσθεί στις δικές μας συνήθειες…